NI KYAU UVOO MUSEO?
Ni useo kwona mwina kithito kuatia uvoo wa mbivilia. No kwithiwa muendaa, makanisa kuatila syithio na maundu maingi. Nitukwitikilana nenyu nikwithiwa mbivilia yasyaa kana ngai ekalaa ngooni sya aume na aka ala mekaa kwenda kwake. Maundu ala tutonya kwika ni ala mbivilia ineenete iulu wamo; kuvatisya kwisila kuthikwa kiwuni na kuthengeea mesa ya mwiaii yila mwakomana kulilikana kikwu kya yesu. Asu nimo maundu manene.
Ethiwa wienda Ngai ekale thayuni waku. Uu niwo w’o ula tukwenda mumanye kwisila mavukuni aa ala mena uvuanyo wa maandiko ma Ngai. Ni usenyo vyu ethiwa Ngai e thayu, indi ve maundu maingi tutanaamba uvuaniwa.
Twasoma maandiko niwo tutonya kumanya undu Ngai unukwenda twikale ta twi andu make.
Ethiwa nusomaa maandiko ma Ngai yaani mbivilia, ve o kindu utialitye nthini wa umanyi waku. Ndukethiwe na kimako iulu wa thayu waku. Osa ivinda na kusoma maandiko ala maw’o utekwithiwa na ngoo mbumu. Nenga Ngai mwanya alike ngooni yaku
Kwithiwa wi mukilisto ti undu wa usenyo kana undu wa kwendeesya kwa o kavinda kavuthu. Thayu ni mukuvi muno. Tuikethiwe na masuanio ta asu. Munthi o umwe ukakoma kitooni kya nthi na thayu waku ukithela. Nenga maandiko ma Ngai mwanya matonye kulika ngooni yaku. Osa mwanya usome maandiko aa ma Ngai ni kana umanye undu mekwasya.
Uneeni iulu wa; Nikyau uvoo museo?
Kwa ndaia vinguai nthini wa utianio mweu ivuku ya mathayo 1:1. uu niwo mwamiliilyo wa uvoo uu museo.
Mathayo 1:1
Ivuku ya masyaanio ma yesu klisto mwana wa ndaviti, mwana wa Avalaamu
Uu tiwo undu watweteele? Mathayo easya yesu ni mwana wa ndaviti na Avalaamu. Mathayo niwe mwambiliilyo wa uvoo museo kwisila vala ve yesu. W
Vaulo easya ingi ivukuni ya akalatia 3:8, kana; Na uandiko woonie mbee kana Ngai akamatalila andu ma mbai ingi ulungalu kwondu wa muikiio, watavisye Avallaa uvoo museo tene, ukyasya , nthini waku mbai syonthe nikaathimwa.
Uvoo museo watho wa Avalaamu uu niwo vaulo unukwasya: Ethiwa nitutonya kumanya watho wa Ngai kwa Avalaamu, nitutonye kumanya uvoo uu museo ni kyau. Vingua ivuku ya utianio mukuu mwambiliilyo 17:8, veasya;
Na ngakunenge we, na usyao waku itina waku nthi ila wikalaa wi mueni, nthi yonthe ya kanaani yithiwe nag’undu yenyu tene na tene nakwa ngeethiwa Ngai woo.
Kwa uu Avalaamu na syana Ngai amwiie makekala tene na tene vaa nthi. Kwa uu thayu wa tene na tene wambililye utianio mukuu. Manya uu kana nundu ndeto ya Ngai mbiviliani ni undu umwe yonthe, uu utonya kwthiwa ata?
Mwambililyo 22:17-18;
Kana kuathima ngakuathima, na kwingivya ngaingivya usyao waku ta ndata sya matuni, na ta kithangathi ki utee wa ukanga, na usyao waku ukatiiwa mbingilo sya amaitha maw’o, na usyaoni waku mbai syonthe sya nthi ikaathimwa nundu niweew’a wasya wakwa.
Avalaamu ai ethiwe na usyao (mwana ula niwe eithiwa nzia ya uathimo wa nthi yonthe).
Kumanya maandiko aa matheu ma Ngai no nginya tumanye undu mbivilia ineenete iulu wa yo mbene na undu itunengete uvuanyo. Ndeto ila twasoma vau iulu nisisyokeleelwe ingi ivukuni ya meko ma atumwa 3:25-26;
Inyw’I mwi ana ma athani na ma utianio ula Ngai watianie na aa-ithe menyu, aimwia Avalaamu atii; Usyaoni waku mivia yonthe ya andu ikaathimwa Ngai amina kuthayuukya muthukumi wake ambie kumutuma amuathime inyw’I aimuthyuua kila umwe wenyu mutie mothuku menyu.
Kwa uu mbeu ya Avalaamu nuu? Yesu. Na ni uathimo mwau ula witonyethya kwa aume na aka vaa iulu wa nthi? Uathimo wa uekeo wa nai na utangiio. Tusome ingi ivukuni ya akalatia 3:16
Na indi Avalaamu niwe wataviwe matho ma usyao wake. Ndaasya kwa mosyao ta andu aiingi; indi ta mundu umwe, kwa usyao waku naw’o ni klisto.
kwa uu usyao wa Avalaamu wai mundu umwe; yesu mundu uu umwe atonya kwitwa andu aingi ata? Aingi ta ndata sya matuni? Tusome akalatia 3:27-29;
Nundu inywi o ala mwavatisiwe kulikwa nthini wa klisto nimwivwikite klisto. Kuitonya kwthiwa muyuti ona mukiliki, na kuitonya kwithiwa mwove na ute mwove, na kuitonya kwithiwa mundu muume na mundu muka; nudu inywonthe mwi umwe nthini wa klisto yesu. Na ethiwa mwi ma klisto mwi usyao wa Avalaamu na atiiwa kwianana na watho.
Kwa uu o ala mavatisitwe nthini wa klisto nimo mena mwanya wa kwosa mawatho- mawatho ma thayu utathela vaa iulu wa nthi. Kwa uu nikyo kitumi twailwe ni kuvatisya nikana twose nzia ya utangiio. “Paulo aisye kana wikwatyo wake wai Isilaeli”.
(meko ma atumwa 28:20) yila kikw’u kyai vakuvi, uu niw’o wai wiwatyo wake; isilaeli.
Uvatiso ni mwau?
Ti kunyunyilwa kivwu (manzi) utianio mweu uandikitwe kikiliki na ualyulo wa ndeto uvatiso ni kuthikwa. Tusome mathayo 3:13-16; nivo indi yesu waumie kalilii athi yolotani kwa yoana, ni kana avatiswe niwe, indi Yoana enda kumusiiya;
Nyie nina vata wa kuvatiswa nue, naku wiuka kwakwa? Indi yesu amusungia amwia ;
Itikila uu yu nundu niw’o utwaile kwianisya ulungalu wonthe na indi eetikila. Na Yesu avatiswa ambata oyu kuma manzini na sisya matu mavingukia na oona veva mutheu wa ngai aitheeya ta ivui, na aimuvuila.
Yesu alika manzini na auma vo. Avatiswa ta mundu muima ti ta kana kwisila kuthikwa kiw’uni (manzini) na ti kunyunyilwa manzi. Nikyo kitumi uvatiso weekawa usini. Na nondu yesu niwavatisiwe nota uu naitu nitwailwe niuvatiswa. Kuthikwa na kumwa manzini ni ngelekany’o ya kikwu na uthaayukyo wa yesu ula nitwiyosee kwisila uvatisoni. Uu nikyo twailwe kuthikwa manzini na ti kunyunyilwa manzi mutweni.
Alomi 6:3-5;
Kana muiisi, ithyonthe ala twavatisiwe kulikwa nthini wa klisto yesu, nitwavatisiwe kulikwa nthini wa kikw’u kyake? Twathikiwe indi vamwe nake na nzia ya uvatiso nthini wakikwu kyake; ni kana o tondu klisto wa thayuukiw’e kuma kwa akw’u nundu wa ndaia ya ithe , naitu nota uu tukinyae na thayu mweu. Nundu ethiwa tukwatanitwe nake muvwanileni wa kikwu kyake tukeethiwa ota uu muvwanileni wa uthayuukyo wake.
Kii ni kyo kitumi mwaile kuvatiswa kwithiwe nekw’o mwolooto wa thayu waku na kwitikila Yesu klisto kwisila uvatisoni nthini wake ni kana mwithiwe mwi kindu kimwe na mawatho ala matukonetye. Yila Yesu wiuka tathayuukw’a tusililwe na ila twekalaatwina muikiio wa Ngai na maandiko make tukanengwe thayu wa tene na tene ula wina w’o yu. Na tukekala tene na tene usumbini wake vaa iulu wa nthi. Weetikila maundu aa, thayu wina wolooto mweu. Mathina ala twinamo no ma kavinda na yila Yesu wiuka akatunenga thayu utathela. Uu niw’o wikwatyo nthini wa maandiko na nthini wa Yesu.
Vatonyeka ata Yesu atutangiie?
Tusome ivuku ya aevelania 2:14--18
Indi ni kwthiwa syana ni syosaa mwii na nthakame, we nake mwene niwoosie o ta uu ; ni kana kwondu wa kikw’u amwasye vinya ula wi na vinya wa kikw’u nake ni ndevili.
Na amathasya onthe ala kwondu wa w’ia wa kikw’u mai ukomboni thayu woo w’onthe.
Nundu niw’o ndeumatethya alaika, indi ematethya ala ma usyao wa Avalaamu.
Kwondu wa uu niwailwe we ni kuvwananw’a maunduni onthe na ana-a-ithe make nikana ethiwe nthembo ya wiwanithyo kwondu wa nai sya andu. Ni kwithiwa we mwene niwa thiniw’e aitatwa, nutonya kumatetheesya ala matatawa.
Manya kana ndevili ti nyamu kana nzoka. Ndevili ni nai. (Alomi 6:23) Ituvi ya nai ni kikw’u. Indi vaa twisoma kana ndevili ena vinya wa kikw’u. Nitailwe ni kukitana na umundu witu ene. Musoa wa 14 wiasya we mwene niwoosie mwii wa nai (umundu)
Aklisto aingi masyaa kana kwi Ngai itatu-Ngaini umwe, na umwe woo ni Yesu. Uu tiw’o mbivilia ikwasya. Aevelania easya kana Yesu oosie mwii witu , atatwia taitu, na tutatawa ata? Ni umundu witu.
Yakovo 1:13-15
Mundu ona wiva atatwa ndakaasye ningutatwa ni Ngai: nundu Ngai ndatonya kutatwa ni uthuku, onake mwene ndatataa mundu. Indi kila mundu atatawa akikuswa na kukengwa ni itomo yake mwene. Na itomo yaya ivu yiisyaa nai: na ila nai yeana yiisyaa kikw’u.
Vaa veasya Yesu ai na umundu witu. Ngai ndatatawa niw’o vakwasya indi Yesu niwatatiwe. Yesu ndai Ngai mwene ,ni mundu , ni mundu, mwana wa Ngai kusyawani, usyao wa ndaviti na avalaamu kwisila vala ve meli. Ota uu Ngai ndatonya kusyawa, indi yesu niwasyaiwe, Ngai ndatonya kukw’a indi yesu ni wakwie. Tuitonya kwona Ngai In, indi Yesu niwoonekie ni andu na ai mwana wa Ngai kwisila vala ve meli
Luka 1:31-35
Na ukaitava na ukasyaa kana kavisi na ukaketa syitwa yako Yesu. Nake akeethiwa e munene na akeetawa mwana wa ula wi iulu wa onthe;na mwiai akamunenga kivila kya usumbi kya ithe wake Ndaviti . Nake nukasumbika mbai ya Yakovo tene na tene; na usumbi wake ndukethiwa na muminukilyo. Na Meli amukulya mulaika , undu uu ukeekika ata nakwa ndyisi mundu muume? Na mulaika amusungia amwia, Veva mutheu akooka iulu waku, na vinya wa ula wi iulu wa onthe akakwikia muunyi: Kwondu wa uu kila kitheu kisyawa kikeetawa mwana wa Ngai.
Sisya muno ndetoni ii ‘Akethiwa mwana wa Ngai’, ‘Meli akaitava’. Vaa nivo Yesu wambililye ona kai ai mesilyani ma Ngai kuma mbeeni. Manya kana meli ai o mundu taku we. Yesu ai usyao wa Avalaamu na Ndaviti na uu utonyeka nikwithiwa meli ai usyao woo. Ethiwa Yesu ai Ngai, o ta uu meli ni inya wa Ngai, na Meli ndai mundu taku
We. Ni useo kwitkila maundu ala maw’o ma mbivilia kwi kwitikila motwio ma andu.
Aevelania 4:15-16
Nundu tuina muthembi munene ula utonya kutwiw’ia tei mawonzuni maitu: indi ni umwe watatiwe maunduni on the o tondu tutatawa, atena nai. Nituthengee indi na ukumbau kila kivila kya usumbi kya mumo ni kana twose inee na kwona mumo wa kututonyethya ivinda ya vata.
Nundu Yesu oosie umundu witu, kwa uu nitwailwe ni uvoya na kithito kwisila kwake nikana atunengane kwa Ngai (mavatani maitu) kwondu wa uu vai vata wa kwithiwa na muthemmbi wa ki –mundu, kana ikalu, kana musyaiisya wa ikanisa nikana mboya situ syitikilike. Kwa ukuvi maundu ala twasoma na kuneena nimo aa:
1) Ve Ngai o umwe, ti Ngai atatu.
2) Yesu ni mwana wa Ngai, ti Ngai mwene. Ndaivo ki-mundu atanamba kusyawa. Niwatatiwe na oomiisya maundu onthe ateuvitya. Akw’a kwondu wa nai situ. Ngai niwamuthayuukisye kuma kikw’uni.
3) Kwisila uvatisoni nthini wa Yesu na kuthikwa manzini ni ngelekany’o ya kukw’a na kuthayuuka na Yesu.
4) Ila Yesu wiuka tukathayuukw’a, tusililwe na kunengwa thayu utathela usumbini wake vaa iulu wa nthi. Usumbi wake ukethiwa ta muunda wa eteni yila Ngai woombie mundu;- na wi museo mbee. Mathina onthe ala me iulu wa nthi makathela, kikw’u, kau, nzaa ikathela tene na tene.
5) Itina wa kikw’u twithiawa tutena mesilya ingi – tusyokaa kitooni.
6) Thayu witu ni wa ukw’a. twoombiwe na kitoo na tukasyoka kitooni. Veva ni vinya wa thayu ula Ngai wosaa yila twakw’a.
7) Satani ni ngelekanyo ya itomo ya mundu, umundu witu ula, wi nthini witu.
8) Kwisila kusoma kwa maandiko ma Ngai nitutonye kumanya uw’o wa maandiko na nzia ya kumwaila Ngai
Duncan Heaster.